Karies (Kigutini putoqarneq)
NAPPAAT SUMIIPPA?
Kigutini, meeqqani (kiguteqqaatit) inersimasunilu (kigutit ataavartut).
NAPPAAMMUT SUNA PISSUTAAVA?
Bakteeriat assigiinngitsorpassuit qanermiittuaannarput. Bakteeriat taakku kigutinut pisarput qalippernermillu pilersitsisarlutik, pingaartumik tamuasarneq kiisalu oqqamik siggunnillu atuineq aqqutigalugit kigutit nalinginnaasumik nungullariartortarfiisa nalaanni. Taakku ikkiit killiganni, kigutit akornanni kiisalu meeqqat erlippaasa saqqummertarfiini inissisimapput. Qalipperneq taama ittoq ullut tamaasa akornusersorneqanngikkuni peerneqanngikkuniluunniit ullualunnguit qaangiunneranni issusuumik orsupalulittumillu qaleriiaatilissaaq. Tamanna taaneqakkajuttarpoq qalippernermik (plak). Bakteerissat ilaat sukkumik inuussuteqarput, sukkullu arrortinneqarnerani seernartoq katatsinneqartarpoq, seernartup taassuma kigutip qaavata ataatungaa ilanngartulertarpaa putoqartilerlugu.
NAPPAAT QANOQ MALUGISSAVIUK?
Putut mikisut nalinginnaasumik malugineqarneq ajorput. Anginerulaartumik putoqaraanni kigut malussarissisarpoq imaluunniit nillertunik tungusunnitsunillu oqummiussinermi annernartarluni. Putut angisuut nalinginnaasumik assut anniartitsisarput, kigullu sorlerpiaq annernarnersoq nammineerluni oqaatigiuminaattarluni.
NAPPAAT QANOQ KATSORSARNEQASSA?
Putunialeqqaat unitsinneqarsinnaapput putoq (kigut) salikkaanni kigutigissarluartarnikkullu eqqiluitsuutiinnaraanni. Kigutit nakorsaata aamma kigutip qaava qajannaannerulersissinnaavaa fluor-imik tanillugu. Putut anginerusut suliarineqartariaqarput, tassa putoq salillugu (qillerlugu) ilaartuummillu ninngusuumik ilaartorlugu (sølvmalgam imaluunniit plast). Putut ima angitigilersinnaasarput allaat iluarsaanneqarsinnaajunnaartarlutik, taamaattoqartillugu kigut peerneqartarpoq.
NAMMINEQ QANOQ ILIORSINNAAVIT?
Nammineerlutit ullut tamaasa kigutigissarluartarnikkut kigutitit eqqiluittuutilluarukkit putut pinngitsuussavatit. Mikisunnguullunili tamatuma ilinniarnissaa pingaaruteqarpoq. Qitornavit inuunini tamaat kigutigissuunissaanut ikiuukkusukkuit, taava kigutip siulliup takkunneraniilli qitornat kigutigissarluartaruk - kigutigissarneranilu ikiortaruk meeqqap qulit missaannik ukioqalernissaa tikillugu.
Kigutigissarneq pillugu siunnersuutinik pitsaasunik kigutit nakorsaannit imaluunniit kigutigissaasumit pisinnaavutit.